Γράφει ο Δρ Χρήστος Σιδηρόπουλος
Οι διαταραχές κινητικότητας με κύριους εκπροσώπους τη νόσο του Πάρκινσον και τον ιδιοπαθή τρόμο, αλλά και τις δυστονίες, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της νευρολογικής ειδικότητας και απαιτούν ιδιαίτερη εκπαίδευση, εμπειρία και γνώσεις για το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Δυστυχώς, τόσο στο εξωτερικό, όσο και πολύ περισσότερο στη χώρα μας, παρατηρείται μια έλλειψη εξειδικευμένων, πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο, νευρολόγων, με αποτέλεσμα είτε πολλοί ασθενείς να μένουν αδιάγνωστοι, είτε να λαμβάνουν ανεπαρκή θεραπευτική αγωγή και να υποφέρει σημαντικά η ποιότητα ζωής τους. Οι λόγοι για αυτή την έλλειψη είναι ποικίλοι και δεν θα αναλυθούν εδώ, αλλά θα επιχειρηθεί μια σύντομη ανασκόπηση των διαταραχών κινητικότητας, υπογραμμίζοντας ότι σήμερα για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας γενικότερα, υπάρχει αυτή η δυνατότητα παροχής νευρολογικών υπηρεσιών υψηλοτάτου επιπέδου και εξειδίκευσης.
Η νόσος του Πάρκινσον αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική νόσο, μετά τη νόσο του Αλτσχάιμερ, επηρεάζοντας τη ζωή άνω του ενός εκατομμυρίου ασθενών σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες. Περίπου 3 ασθενείς ανά χιλιάδα γενικού πληθυσμού έχουν τη νόσο, επομένως το κοινωνικό και οικονομικό κόστος για την κοινωνία είναι δραματικό και βαθμιαία αυξανόμενο. Αν και υπάρχει μια πληθώρα φαρμακευτικών επιλογών από του στόματος, καθώς η νόσος εξελίσσεται, οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται με ικανοποιητικό και προβλέψιμο τρόπο στην αγωγή τους, οπότε αναδύεται η ανάγκη για παρεμβατικές θεραπείες, όπως η αντλία υποδόριας χορήγησης απομορφίνης (ενός αγωνιστή ντοπαμίνης), η αντλία ενδονηστιδικής (εγγύς τμήμα του λεπτού εντέρου) χορήγησης γέλης λεβοντόπα και η εν τω βάθει ηλεκτρική διέγερση εγκεφαλικών περιοχών όπως ο υποθαλάμιος πυρήνας και η ωχρά σφαίρα. Όλες αυτές οι θεραπείες είναι διαθέσιμες στην πόλη μας και στη Βόρεια Ελλάδα από ομάδα με εξειδικευμένο νευρολόγο, νευροχειρουργό και γαστρεντερολόγο. Παράλληλα, στο πλαίσιο της ιατρικής ακριβείας και της εξατομικευμένης ιατρικής, εφαρμόζονται μέθοδοι όπως η ηλεκτρονική καταγραφή της κινητικότητας των ασθενών με Πάρκινσον με φορητούς μικρούς και ελαφρείς αισθητήρες, που μπορεί να μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες για τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και την ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή. Κλείνοντας για τη νόσο του Πάρκινσον, αξίζει να σημειωθεί η σημασία της χρήσης αλλαντικής τοξίνης σε κάποια ιδιαίτερα ενοχλητικά συμπτώματα όπως η σιελόρροια, ο βλεφαρόσπασμος και η OFF δυστονία του άκρου ποδός.
Ο ιδιοπαθής τρόμος αποτελεί την πιο συχνή τρομώδη νόσο και είναι περίπου 5 φορές πιο συχνός από τη νόσο του Πάρκινσον. Αν και τυπικά δεν θεωρείται νευροεκφυλιστική κατάσταση, τα συμπτώματα τείνουν να χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου. Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, αν και είναι δυνατόν να εμφανιστεί στην παιδική και εφηβική ηλικία. Σε ποσοστό περίπου 60% υπάρχει οικογενειακό ιστορικό και ένα αντίστοιχο ποσοστό παρουσιάζουν ικανοποιητική ανταπόκριση στα από του στόματος φάρμακα. Ωστόσο αυτό αφήνει περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με δυσάρεστα συμπτώματα όπως δυσκολίες κατά το γράψιμο, στη χρήση μαχαιροπίρουνου κατά το φαγητό, πληκτρολογίου στον υπολογιστή κτλ. Σε αυτήν την περίπτωση η ηλεκτρική διέγερση μίας εν τω βάθει εγκεφαλικής δομής, του θαλάμου, μπορεί να δώσει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε σημαντικό ποσοστό ασθενών. Αυτή η δυνατότητα υπάρχει σήμερα στη Θεσσαλονίκη.
Οι δυστονίες αποτελούν μία ετερογενή ομάδα νευρολογικών νοσημάτων, που συχνά έχουν γενετική βάση. Κοινό χαρακτηριστικό τους οι ανώμαλες θέσεις που παίρνουν μία ή περισσότερες αρθρώσεις, με ή χωρίς συνοδό τρόμο και συχνά συνοδεύονται από πόνο, ήπιο ή πιο έντονο. Μερικές δυστονίες που συναντούμε στην καθημερινή νευρολογική πράξη είναι ο βλεφαρόσπασμος, ο ημιπροσωπικός σπασμός, ο σπασμός του γραφέως και η αυχενική δυστονία. Τα από του στόματος φάρμακα, έχουν κάποια αποτελεσματικότητα, αλλά συχνά επιφέρουν και κάποιες παρενέργειες. Εδώ σημαντικότατη θέση καταλαμβάνει η θεραπεία με αλλαντική τοξίνη (Botox), που στα χέρια έμπειρου και κατάλληλα εκπαιδευμένου νευρολόγου έχει πολύ ικανοποιητικά και κάποιες φορές και θεαματικά αποτελέσματα.
Και εδώ, σε έλλειψη ανταπόκρισης στη συντηρητική αγωγή, μπορεί να εφαρμοστεί εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση, εν προκειμένω στην ωχρά σφαίρα και σπανιότερα στον υποθαλάμιο πυρήνα.
Κλείνοντας, να επισημάνω ότι τόσο η φαρμακοθεραπεία στη νόσο του Πάρκινσον, όσο και η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση και η χορήγηση αλλαντικής τοξίνης απαιτούν χρόνια εμπειρίας και εκπαίδευσης από πλευράς του νευρολόγου. Επομένως είναι σημαντικό οι ασθενείς που πάσχουν από κινητικές διαταραχές, να παρακολουθούνται από εξειδικευμένο σε αυτό το αντικείμενο νευρολόγο, για να τους δοθεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και να έχουν ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα της ζωής τους.
*Ο Δρ Χρήστος Σιδηρόπουλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Michigan State των Ηνωμένων Πολιτειών και Πρώην Διευθυντής της Μονάδας Κινητικών Διαταραχών του αντίστοιχου Τμήματος Νευρολογίας (για περισσότερα δείτε εδώ). Ο Δρ. Σιδηρόπουλος είναι συγγραφέας άνω των 55 άρθρων σε διεθνή περιοδικά, κριτής σε 30 διεθνή επιστημονικά περιοδικά, μέλος διεθνών επιστημονικών εταιρειών και επιτροπών πάνω σε κινητικές διαταραχές. Έχει πολυετή εμπειρία στη θεραπεία ασθενών με προχωρημένο Πάρκινσον, όλο το φάσμα κινητικών διαταραχών και ανοιών και έχει λάβει μέρος σε δεκάδες κλινικές μελέτες φαρμάκων για κινητικές διαταραχές. Ο Δρ.Σιδηρόπουλος έχει επίσης διαχειριστεί εκατοντάδες ασθενείς με συστήματα εν τω βάθει εγκεφαλικών νευροδιεγερτών (DBS) και διαθέτει ιδιαίτερη εμπειρία στη χρήση αλλαντικής τοξίνης.΄Εχει εκπαιδευτεί και εργαστεί στις ΗΠΑ, Καναδά και Γερμανία. Συνεργάζεται με την κλινική Άγιος Λουκάς στη Θεσσαλονίκη.
