Πολλαπλή σκλήρυνση

Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μία χρόνια νευρολογική πάθηση που ανήκει στην κατηγορία των απομυελινωτικών νόσων. Πρόκειται για μια αυτοάνοση πάθηση, με ασαφή μέχρι σήμερα αιτία, στην οποία λεμφοκύτταρα «επιτίθενται» στο περίβλημα των νευρώνων του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, την ονομαζόμενη μυελίνη, καταστρεφοντας την. 

Η μυελίνη βοηθά στην προστασία των νεύρων και στη μετάδοση των νευρικών ώσεων. Αποτέλεσμα της καταστροφής που υπέστη,  είναι η διαταραχή στη μετάδοση των ερεθισμάτων κατά μήκος ενός νεύρου. Σκλήρυνση ονομάζεται διότι αφήνει πολλαπλές ουλές πάνω στην μυελίνη.

Μετά από κάθε επεισόδιο καταστροφής της μυελίνης που ονομάζεται «ώση», μέχρι η βλάβη να επιδιορθωθεί από τον οργανισμό, παρουσιάζονται απώλειες σε διάφορες λειτουργίες όπως στη δύναμη, την κίνηση, την αισθητικότητα, την όραση, την ακοή. Η επιδιόρθωση από τον οργανισμό αρχίζει αμέσως αλλά δεν επαναφέρει στο 100% την πρότερη κατάσταση με αποτέλεσμα, στην πορεία του χρόνου να μένουν μικρά κατάλοιπα των βλαβών.   

Από τη στιγμή που η νόσος θα εκδηλωθεί, θα υπάρχουν συνεχείς «ώσεις» , δηλαδή περίοδοι υφέσεως και εξάρσεως. Οι υποτροπές της νόσου είναι συνήθως απρόβλεπτες και μπορεί να συμβούν χωρίς προειδοποίηση.

Η πολλαπλή σκλήρυνση εκδηλώνει με διαφορετική ταχύτητα την έκπτωση της λειτουργίας διαφόρων νευρικών λειτουργιών . Ωστόσο, επειδή κατά τα τελευταία χρόνια υπάρχει εντυπωσιακή εξέλιξη με νέες θεραπείες, ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας ζει μία σχεδόν πλήρως φυσιολογική ζωή, με λίγα προβλήματα. Σε σοβαρές περιπτώσεις η νόσος μπορεί προκαλέσει αναπηρία, αν και η γρήγορη και επιθετική θεραπεία μπορεί να μεγάλο βαθμό να αποτρέψει κάτι τέτοιο.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν κατά πολύ από άτομο σε άτομο. Παρ΄ όλα αυτά, συνηθέστερα είναι οι αλλαγές στην αίσθηση των άκρων ή του προσώπου, ολική ή μερική απώλεια της όρασης, αδυναμία, διπλωπία, προβλήματα ισορροπίας και μη ελεγχόμενων κινήσεων κατά τη βάδιση, αίσθημα ηλεκτρικού ρεύματος στην πλάτη και κόπωση.  

Το άτομο με τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να επισκεφθεί έμπειρο και εξειδικευμένο Νευρολόγο. 

Η διάγνωση τίθεται με την κλινική εξέταση από τον ιατρό και με Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Επίσης, μπορεί να απαιτηθεί οσφυονωτιαία παρακέντηση για συλλογή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, με σκοπό τον καλύτερο χαρακτηρισμό της νόσου ή τον αποκλεισμό άλλου νοσήματος όπως οι λοιμώξεις του Κεντρικού νευρικού Συστήματος.

Θεραπεία

Η έγκαιρη διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης επιτρέπει την εφαρμογή προληπτικής θεραπείας για τη μείωση του αριθμού των ώσεων, της έντασης και καταστροφικότητας τους και την επιβράδυνση έως και την αναστολή της επιδείνωσης της νόσου. 

Για την καταλληλότερη θεραπεία που συνιστάται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά ισχύουν διαφορετικά κλινικά και εργαστηριακά κριτήρια. Τέτοια είναι:

Η οξεία θεραπεία της ώσης  γίνεται με μεγάλες δόσεις κορτιζόνης.  

Τα  ανοσοτροποποιητικά φάρμακα (β-ιντερφερόνη, γλατιραμέρη, ναταλιζουμάμπη, μιτοξανδρόνη, καθώς και τα νεότερης γενιάς ανοσοτροποποιητικά)  δίνονται για την πρόληψη των υποτροπών και των ενοχλητικών συμπτωμάτων.  

Έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια πολλές αποτελεσματικές θεραπείες υψηλής βιοτεχνολογίας που διαφέρουν στον μηχανισμό δράσης, στην οδό και τη συχνότητα χορήγησης, στο προφίλ ασφάλειας και τέλος στο πλάνο παρακολούθησης.

Εφαρμόζονται υποστηρικτικά φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, κινησιοθεραπεία.

Σιδηρόπουλος Χρήστος, MD, PhD

Σιδηρόπουλος Χρήστος, MD, PhD

Αναπλ. Καθηγητής Νευρολογίας Michigan State University, ΗΠΑ
Ειδικός στη Νόσο του Πάρκινσον, στις Κινητικές Διαταραχές και στις άνοιες.
16 χρόνια μετεκπαίδευσης και εξειδίκευσης σε ΗΠΑ, Γερμανία, Καναδά
Εξειδικευμένος στη χρήση της αλλαντικής τοξίνης για νευρολογικές παθήσεις
Τεράστια εμπειρία στον έλεγχο καταλληλότητας για την εν τω βάθει νευροδιέγερση (DBS) και στην παρακολούθηση ασθενών

Ενημερωθείτε για τις σύγχρονες νευρολογικές θεραπείες